5 tips hoe je chronische stress kunt voorkomen
Stress is gezond zolang het niet ongezond is.
Johan Cruijff zou trots zijn op deze logica.
Stress wordt ongezond als het chronisch wordt. En stress wordt chronisch als het lang duurt en zich herhaalt.
Stress is een reactie van je lichaam die nodig is om te overleven. Dat is dus goed. Bij dreiging van gevaar geeft je lichaam onmiddellijk stresshormonen af, adrenaline en noradrenaline. Je hartslag gaat daardoor sneller kloppen, je adem wordt sneller en oppervlakkiger, de bloedvaatjes in je huid trekken samen etc. Allemaal bedoeld om te kunnen vluchten of vechten, de twee gebruikelijke opties om op acute stress te reageren.
Wanneer je niet meteen in staat bent om de bedreiging weg te nemen, komt er een tweede fysiologische reactie op gang. Deze stressreactie wordt aangestuurd door het stresshormoon cortisol. Cortisol zorgt ervoor dat je wat langer het hoofd kunt bieden aan de bedreigende situatie.
Als je goed omgaat met de bedreigende situatie stopt de hormoonproductie en geeft je lichaam aan, door pijn of vermoeidheid, dat je je rust moet nemen. Zo kun je de stresscyclus afmaken:
impuls > beslissing > actie > resultaat > evaluatie > beloning > rust
Je lichaam herstelt zich vanzelf en je leeft weer vrolijk verder. Tot zover gezond.
Stress kan chronisch worden, omdat stress tegenwoordig niet altijd zo duidelijk is zoals fysiek gevaar dat wel is. Je kunt nu stress hebben omdat je je hypotheek moet betalen terwijl je rood staat of omdat je spanning hebt tussen jou en je baas of collega.
Doordat stress niet altijd duidelijk is, kan het zijn dat je het niet herkent en er niet genoeg op reageert. Je lichaam blijft dan in de veronderstelling dat het nog steeds aan stress wordt blootgesteld en zal ook de bijbehorende hormonen blijven aanmaken. Onder andere blijft je hartslag daardoor hoog, evenals je bloedsuikers.
Met alle gevolgen van dien, zoals verhoogde bloeddruk, verhoogde cholesterol, verminderde werking van stofjes in je hersenen, etc, etc. (je wil niet weten hoeveel nadelen een chronisch verhoogde cortisolspiegel heeft!! Ik schrok er van)
Belangrijk dus om chronische stress te voorkomen en om de stresscyclus af te maken. Hoe doe je dat? Ten eerste kun je stress laten ‘afvloeien’. Als je je bijvoorbeeld opwindt in de file, is een goede uitlaatklep om hardop te gaan zingen of gillen of door op je stuur slaan; de stress krijgt een uitweg, zodat stresshormonen afgevoerd kunnen worden.
Zorg dat je controle krijgt over stress. Dan heb ik het niet over controle over onbeïnvloedbare zaken, zoals een faillissement of verlies van dierbaren, maar wel over beïnvloedbare zaken als wanneer je pauzes neemt, over de volgorde van afhandeling van je taken of over bijvoorbeeld te weinig beslisbevoegdheid.
Als iets onbeïnvloedbaar is, kun je beter niet te veel energie steken in het controle krijgen over de gebeurtenis. Beter om goed voor jezelf te zorgen (leuke activiteiten doen, ontspanning zoeken).
Wat je ook kunt doen is kijken of je de stresscyclus afmaakt. Gun je jezelf wel eens de rust na een spannende gebeurtenis? Zoals even wandelen, kopje thee zetten, kletsen met een collega of achterover in je stoel gaan zitten.
Ook kun je bewuster terugkijken op stressvolle momenten (evaluatie)? “Waardoor kreeg je het nu benauwd?”, “wat maakte je nou zo gespannen?”. En ook “ben je tevreden over hoe je het opgelost heb?”, “heb je genoeg actie genomen?”.
Zo voorkom je dat stress blijft en cortisol de overhand krijgt! (cortisol blijft namelijk ook nog eens wat langer in je lichaam zitten dan adrenaline)
Kort samengevat: goed reageren op stress is gezond, het laten sluimeren is ongezond.
En verder? Het klinkt voor de hand liggend, maar wordt toch veronachtzaamd: zorg voor een diepe slaap, voldoende beweging, liefst een paar x per week, gezond eten en geregelde ontspanning na inspanning. Dat geeft een goede basis om chronische stress te voorkomen of te doorbreken.
In het boek Nooit meer burn-out! worden uitgebreid handvatten gegeven hoe je deze gezonde basis kunt leggen, zodat je stress en burn-out de baas wordt.
Succes ermee!
©Anita Roelands
Wil jij je chronische stress weer de baas worden? Geef je dan op voor het coachingstraject “Grip op werkdruk”. Voor een gratis intake, bel 075-7720256.
Ik begeleid managers en professionals met veeleisende banen in profit, onderwijs, zorg- en culturele sector die zich overbelast voelen en vinden dat het zo niet langer kan. Ik ben arbeidspsycholoog en ik help je om 'n burn-out te voorkomen en de accu gevuld te houden zodat je elke dag fit en fluitend naar je werk gaat.
Wil je weten wat ik voor jou kan betekenen? Connect met mij op LinkedIn of stuur je mail naar anita@roelandscoaching.nl
